Comunicado 7 desde México (ano 2003) Comunicado 7 desde México (año 2003)
DE CANDO NA PATA DUNHA VACA VIAXABA UNHA POESÍA FEITA CANCIÓN
Onte foi noite pecha nunha comunidade cercada polos paramilitares, pero na súa cancha de pelota, a maxia da revolución zapatista naceu a centos de corazóns. Onte puiden vivir unha das experiencias máis impoñentes da miña vida.
Levamos case tres días sen luz na comunidade, ata a clínica ten que
funcionar con velas, pero na cancha de basket do caracol que «fala para todos», os promotores de educación dos 5 municipios autónomos da Zona norte (case 200) estanse formando por primeira vez baixo a a batuta de puro indíxena zapatista.
Cando cae a noite, e aquí a noite é un manto interminable salpicado polos lucecús e acompañado polos centos de ruídos diferentes que poboan a selva, xúntanse a sangue nova desta revolución xusta cos vellos Antonios que sementaron dignidade e loita entre os máis pequenos da república mexicana.
Baixo o mar de estrelas que sucan o ceo chiapaneco , as cancións do levantamento de 1910 e do 1994 mestúranse nunha especie de ritual rebelde, onde as voces dos insurxentes van erguéndose sobre o resto dos coros e participantes destas veladas, que tanto recordan as noites nos campamentos dos combatentes contra madeiro.
As referencias aos primeiros días do levantamento, os poemas sobre os combatentes caídos, xúnganse cos relatos dos máis vellos sobre a participación indíxena na revolta campesiña que deu lugar ao Estado mexicano actual.
Cando os paliacates van caendo os silencios tamén escachan ,e comezan ashistorias persoais dos guerrilleiros a tomar protagonismo, a máis linda das que tivemos a sorte de escoitar nesa noite irrepetible, fala dunha guitarra que naceu nunha perna de vaca liberando a un poeta do pobo.
El decidira deixar de estudiar para traballar na construcción e aportar
a unha familia pobre e campesiña dunha comunidade do norte de Chiapas, o seu nome hoxe non importa, así que comezou en Palenque traballando para empresas de construcción que levantaban os edificios dos campamentos militares, alí foi onde tomou conciencia da súa condición de pobo desprotexido e indefenso ante tal forza operativa.
Así que entrou no EZLN, e dedicouse a facer traballos de intelixencia
traballando de peón nos diferentes cuarteis, e incluso facendo amago de incorporarse a filas, para acadar o máximode información militar, tan ben utilizada nos 12 primeios días de xaneiro do 94.
Varios anos despois, e con moitos operativos insurxentes ás súas costas, que aquí sería longo de relatar, o noso amigo comeza a escribir as súas primeira poesías, e sinte a necesidade de que a xente as coñeza, polo que busca na súa comunidade quen as queira cantar, pero como de por si a cultura indíxena é moi pouco protagonista, o noso poeta clandestino ante a negativa dos poucos que sabían cantar, opta por unha estratexia complexa.
Conseguiu primeiro unha guitarra vella e sen ponte, esperou a que a familia
do seu amigo carpinteiro de segundo oficio matase a res que tiñan e convenceuno para que lle fixera unha ponte para as cordas coa pata da res, levoulles tres días cortar, limar e pulir a ponte. Pero, unha vez montada a guitarra do noso aventureiro das letras, convenceu ao seu amigo carpinteiro para que tocara, e cando este lle preguntou o que, el entregoulle as súas cancións, poemas que empregaban as cancións de moda para falar dos sucesos zapatistas.
Hoxe, tempo despois a súas cancións cántanse en todo Chiapas, e nesta velada
foi un dos protagonistas, pero a xente non o sabe, porque ata para asinar os seus poemas no que debe de ser o primeiro poemario rebelde feito por un Tzeltal que non foi á escola, emprega un pseudónimo, el que foi o fundador dos raios del Norte e autor de cancións de selo rebelde, como:
“Placas inolvidables “ ou “Paliacates vermellos” fíxose poeta gracias a unha guitarra que viaxaba na pata dunha vaca e que deu vida aos seu poemas.
O seu nome non importa hoxe, a súa testemuña si, un pobo que debe esforzarse tanto para poder atopar o camiño de saída desta inxusta guerra, precisa de corazóns poetas como o deste insurxente, que depois de campesino foi albanel, e logo espia e logo miliciano, e agora é poeta das loitas e esperanzas do seu pobo.
Iván Prado. 27 de setembro de 2003 DE CUANDO EN LA PATA DE UNA VACA VIAJABA UNA POESÍA HECHA CANCIÓN
Ayer fue noche cerrada en una comunidad cercada por los paramilitares, pero en su cancha de pelota, la magia de la revolución zapatista renació a cientos de corazones. Ayer pude vivir una de las experiencias más importantes de mi vida.
Llevamos casi tres días sin luz en la comunidad, hasta la clínica tiene que funcionar con velas, pero en la cancha de Basket del Caracol que “ Habla para todos” , los promotores de la educación de los cinco municipios autónomos de la Zona Norte (casi 200) se están formando por primera vez bajo la batuta de puro indígena Zapatista.
Cuando cae la noche, y aquí es un manto interminable salpicado por las luciérnagas y acompañada por los cientos de ruidos diferentes que pueblan la selva, se juntan la sangre nueva de esta revolución justa con los viejos antonios que sementaron la dignidad y la lucha entre los más pequeños de la República Mejicana.
Bajo el mar de estrellas que surcan el cielo Chiapaneco, las canciones del levantamiento de 1910 y de 1994 se mezclan en una especie de ritual rebelde, donde las voces de los insurgentes van levantándose sobre el resto de los coros y participantes de estas veladas, que tanto recuerdan a las noches en los campos de los combatientes contra madero.
Las referencias a los primeros días del levantamiento, los poemas sobre los combates caídos, se juntan con los relatos de los más viejos sobre la participación indígena en la revuelta campesina que ha dado lugar al estado mejicano actual.
Cuando los paliacates van cayendo, los silencios también ensanchan, y comienzan las historias personales de los guerrilleros a tomar protagonismo, la más linda de las que hemos tenido la suerte de escuchar en esa noche irrepetible, habla de una guitarra que nació en una pierna de vaca liberando a un poeta del pueblo del anonimato.
Él había decidido dejar de estudiar para trabajar en la construcción y aportar lana a una familia pobre y campesina, así que empezó en Palenque trabajando para empresas de construcción que levantaban los edificios de los campamentos militares, allí fue donde tomó consciencia de su condición de pueblo desprotegido e indefenso ante tal fuerza operativa.
Así que entró en el EZLN, y se dedicó a hacer trabajos de inteligencia trabajando de peón en los diferentes cuarteles, e incluso haciendo amagos de incorporarse a filas.
Varios años después, y con muchos operativos insurgentes a sus espaldas, que aquí sería demasiado largo de relatar, nuestro amigo comienza a escribir sus primeras poesías, y siente la necesidad de que la gente las conozca, por lo que busca en su comunidad quien las quiera cantar.
Pero como de por sí, la cultura indígena es muy poco protagonística, nuestro poeta clandestino ante la negativa de los pocos que sabían cantar, opta por una estrategia compleja.
Consiguió primero una guitarra vieja y sin puente, esperó a que la familia de su amigo carpintero de segundo oficio matase la res que tenía y lo convenció para que le hiciera un puente. Pero una vez montada la guitarra de nuestro aventurero de las letras, convenció a su amigo carpintero para que la tocara, y cuando este le pregunto el que, él le entregó sus canciones, poemas que usaba para las canciones de moda para hablar de los sucesos.
Hoy, tiempo después, sus canciones se cantan en todo Chiapas, y en esta velada fue uno de los protagonistas, pero la gente no lo sabe, porque hasta para firmar sus poemas en el que debe ser el primer poemario rebelde hecho por un Tzeltal que no ha ido a la escuela, utiliza un Pseudónimo, en que ha sido fundador de los rayos del norte y autor de canciones de forma rebelde, como de placas inolvidables, se ha hecho poeta gracias a una guitarra que viajaba en la pata de una vaca que ha dado vida a sus poemas.
Iván Prado. 27 de septiembre de 2003